ଡେଲାଙ୍ଗ, (ଦିଲ୍ଲୀପ କୁମାର ଧାଉଡ଼ିଆ) : ପ୍ରତିବର୍ଷ ନଭେମ୍ବର୨୭ ରେ ପାଳନ କରାଯାଉଥିବା “କଇଁଛ ପୋଷ୍ୟ ଦିବସ” ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱ ବହନ କରେ । ଏହା ବିଲୁପ୍ତ ବର୍ଗର ସରୀସୃପ ଏବଂ ଏମାନଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବା ବିଷୟରେ ସଚେତନତା ଜାଗ୍ରତ କରିବା ହେଉଛି ଏହି ଦିବସ ପାଳନର ଲକ୍ଷ୍ୟ । କଇଁଛମାନେ ଏହି ଗ୍ରହରେ ୧୦ କୋଟି ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ଅବଧି ଧରି ବାସ କରିଆସୁଛନ୍ତି ଏବଂ ଗତ ଶହ ଶହ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ମାନବୀୟ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ହେତୁ ଅନେକ କଇଁଛ ଜାତି ବିଲୁପ୍ତପ୍ରାୟ ତାଲିକାରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଅଛନ୍ତି । କେତେକ ବିଲୁପ୍ତ କଇଁଛ ଜାତି ମଧ୍ୟରେ ରେଡିଏଟେଡ୍ କଇଁଛ, ଚିତ୍ରିତ ଟେରାପିନ, କେମ୍ପର ରିଡଲେ ସାଗର କଇଁଛ, ଫ୍ଲାଟେଡ୍ ମୁସ୍କ କଇଁଛ ଏବଂ ହଳଦିଆ ହେଡ୍ ବକ୍ସ କଇଁଛ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ଏହି ତାଲିକା ବର୍ତ୍ତମାନ ବିଲୁପ୍ତ ହେବାକୁ ଯାଉଥିବା କଇଁଛମାନଙ୍କର କେବଳ ଏକ ଅଂଶକୁ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରେ । ତେଣୁ ଏହି ଚମତ୍କାର ଜୀବମାନଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବାରେ ଏକଜୁଟ ହେବା ଆମ ପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଟେ । କଇଁଛଙ୍କ ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ସମର୍ଥନ ଅଭିଜାନ କରୁଥିବା ଫାଉଣ୍ଡ ଆନିମଲ୍ସ ୱେବସାଇଟରେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାଇନ ସାଙ୍କ ଏକ ଆଲେଖ୍ୟ ପରେ କଇଁଛ ପୋଷ୍ୟ ଦିବସ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିଲା । କଇଁଛମାନେ ସରୀସୃପ ବର୍ଗର, ଯାହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଶୀତଳ ରକ୍ତ ବିଶିଷ୍ଟ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ଶରୀରରେ ଶକ୍ତ କାତି (ସାପ କାତି ଭଳି) ଥାଏ । ସେମାନେ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରାନ୍ତରରେ ବାସ କରନ୍ତି । କଇଁଛମାନଙ୍କର ଖାଦ୍ୟ ହେଉଛି ଉଭୟ ଉଦ୍ଭିଦ ଏବଂ ପ୍ରାଣୀ । ବାଲି ଉପରେ ସେମାନେ ଅଣ୍ଡା ଦିଅନ୍ତି ଏବଂ ବାଲିର ତାପମାତ୍ରା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରେ ଯେ ଏକ ବସା ମୁଖ୍ୟତଃ ଅଣ୍ଡିରା କିମ୍ବା ମାଇ କଇଁଛ ଛୁଆ ଉତ୍ପାଦନ କରିବ । ଉଷ୍ମ ବାଲୁକା ତାପମାତ୍ରା ମାଇ କଇଁଛ ଉତ୍ପାଦନ କରୁଥିବାବେଳେ ଶୀତଳ ତାପମାତ୍ରା ଅଣ୍ଡିରା କଇଁଛରେ ପରିଣତ ହୁଏ । ବିଶ୍ଵ ତାପନ ଅଣ୍ଡିରା କଇଁଛ ହ୍ୟାଚ୍ ହ୍ରାସ ଘଟାଇଥାଏ, ଯାହା ସମୁଦ୍ର କଇଁଛ ବଂଶ ବିସ୍ତାର ପାଇଁ କ୍ଷତିକାରକ । ଓଡିଶାରେ ଅନେକ ଜାତିର କଇଁଛ ଅଛନ୍ତି । ସେଥି ମଧ୍ୟରେ ଅଛି ଅଲିଭ ରିଡଲେ ସମୁଦ୍ର କଇଁଛ । ଏହି କଇଁଛମାନେ ଓଡିଶା ଉପକୂଳରେ ବିଶେଷ ଭାବରେ ଗହିରମଥା ବେଳାଭୂମି, ଦେବୀ ନଦୀ ମୁହାଣ, ଷିକୁଲ୍ୟା ନଦୀ ମୁହାଣ ଏବଂ ବାହୁଦା ନଦୀ ମୁହାଣରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳନ୍ତି । ବିଶ୍ୱର ପ୍ରାୟ ୫୦% ଅଲିଭ୍ ରିଡଲେ ସମୁଦ୍ର କଇଁଛ ଓଡିଶାରେ ବସା ବାନ୍ଧି ଏହାକୁ ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସଂରକ୍ଷଣ ସ୍ଥାନ ଭାବରେ ପରିଣତ କରେ । ଓଡିଶାରେ ୧୧ ଟି ଜାତିର ମଧୁର ଜଳ କଇଁଛ ଅଛି, ସେଥି ମଧ୍ୟରୁ ବାଟାଗୁର ନଦୀ ଟେରାପିନ, ଇଣ୍ଡିଆନ୍ ସାୱାକର୍ ଛାତ ଟେରାପିନ ଏବଂ ଭାରତୀୟ ଟେଣ୍ଟ କଇଁଛ ବନ୍ୟଜନ୍ତୁ (ସୁରକ୍ଷା) ଅଧିନିୟମ, ୧୯୭୨ ଅନୁଯାୟୀ ସଂରକ୍ଷିତ । ଓଡିଶାରେ ଦୁଇଟି ଜାତିର ସ୍ଥଳ କଇଁଛ ଅଛନ୍ତି । ଓଡିଶାର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କଇଁଛ ଜାତିଗୁଡିକ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରେ ହକ୍ସବିଲ୍ କଇଁଛ, ସବୁଜ କଇଁଛ ଏବଂ ଚମଡ଼ା କଇଁଛ । ଓଡିଆରେ ସମୁଦ୍ର କଇଁଛ ଏବଂ କଇଁଛ ସଂରକ୍ଷଣ ବିଷୟରେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ଦେବା ପାଇଁ ଅପରେସନ୍ କଛପ (ଓପିକେ) କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ । ଏହି ଦିବସଟିକୁ ଅନେକ ଆନନ୍ଦ ଉଲ୍ଲାସରେ ପାଳନ କରୁଥିବାବେଳେ ସମୁଦ୍ର କଇଁଛ ଏବଂ ସ୍ଥଳ କଇଁଛମାନଙ୍କର ବାସସ୍ଥାନକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖିବା ପାଇଁ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ପଦକ୍ଷେପ ଉପରେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ଦେବାକୁ ପ୍ରୟାସ କରାଯାଇଥାଏ । ପ୍ରତିବର୍ଷ ନଭେମ୍ବର ୨୭ ତାରିଖରେ କଇଁଛ ପୋଷ୍ୟ ଗ୍ରହଣ ଦିବସ ପାଳନ କରାଯାଉଥିବାବେଳେ, ବିଶ୍ୱ କଇଁଛ ଦିବସ ୨୩ ମେ ରେ ପାଳିତ ହୁଏ । ବିଶ୍ୱ କଇଁଛ ଦିବସ ୨୦୨୫ ର ବିଷୟବସ୍ତୁ ହେଉଛି “କଇଁଛଙ୍କ ନୃତ୍ୟ ରକ୍” । ଏହି ବିଷୟବସ୍ତୁ ଲୋକଙ୍କୁ କଇଁଛ ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ଉତ୍ସବ ପାଳନ ଏବଂ ପଦକ୍ଷେପ ନେବାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରେ । ୨୦୨୫ ହେଉଛି ବିଶ୍ୱ କଇଁଛ ଦିବସର ୨୫ତମ ବାର୍ଷିକୀ । ଏହି ଦିବସ ପାଳନ କରିବାର ସର୍ବୋତ୍ତମ ଉପାୟ ହେଉଛି ଏକ କଇଁଛକୁ ପୋଷ୍ୟ ଗ୍ରହଣ କରିବା । କଇଁଛ ପାଇଁ, ନୈତିକ କଥା ହେଉଛି ‘ଧୀର ଏବଂ ସ୍ଥିର ହିଁ ଦୌଡ଼କୁ ଜିତନ୍ତି’ । କଇଁଛମାନେ ଧୀର ଗତିଶୀଳ ଜାତିର ସରୀସୃପ ପ୍ରାଣୀ ।