ଦେଶରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଖଣିଜ ପୁନଃଚକ୍ରଣକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ପାଇଁ ୧୫୦୦ କୋଟି ଟଙ୍କାର ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଯୋଜନାକୁ ଅନୁମୋଦନ କଲା କ୍ୟାବିନେଟ
- ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥ ବାହାର କରିବା ପାଇଁ ବ୍ୟାଟେରୀ ବର୍ଜ୍ୟବସ୍ତୁ ଏବଂ ଇ-ବର୍ଜ୍ୟବସ୍ତୁ ପୁନଃଚକ୍ରଣ କ୍ଷମତା ବିକାଶ ଲାଗି ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଦେବ ଏହି ଯୋଜନା
ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ, (ପିଆଇବି) : ଦେଶରେ ଦ୍ୱିତୀୟ ଉତ୍ସରୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥର ପୃଥକୀକରଣ ଏବଂ ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ପୁନଃଚକ୍ରଣ କ୍ଷମତା ବିକାଶ ଲାଗି ୧୫ଶହ କୋଟି ଟଙ୍କାର ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଯୋଜନାକୁ ଅନୁମୋଦନ କରିଛି । ଏହି ଯୋଜନା ଜାତୀୟ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥ ମିଶନ (ଏନସିଏମଏମ)ର ଏକ ଅଂଶବିଶେଷ, ଯାହାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଉଛି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥର ଘରୋଇ କ୍ଷମତା ଏବଂ ଯୋଗାଣ ଶୃଙ୍ଖଳ ସ୍ଥିରତା ନିର୍ମାଣ କରିବା । ଅନ୍ୱେଷଣ, ନିଲାମ ଓ ଖଣି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମତା ଏବଂ ବିଦେଶୀ ସମ୍ପତ୍ତି ଅଧିଗ୍ରହଣକୁ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରୁଥିବା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଖଣିଜ ମୂଲ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳର ଏକ ପରିପକ୍ୱତା ଅବଧି ଅଛି ଯାହା ଭାରତୀୟ ଶିଳ୍ପକୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥ ଯୋଗାଣ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ହୋଇଥାଏ । ନିକଟ ଭବିଷ୍ୟତରେ ଯୋଗାଣ ଶୃଙ୍ଖଳ ସ୍ଥାୟୀତ୍ୱ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବାର ଏକ ବୁଦ୍ଧିମତାପୂର୍ଣ୍ଣ ଉପାୟ ହେଉଛି ଦ୍ୱିତୀୟ ଉତ୍ସଗୁଡ଼ିକର ପୁନଃଚକ୍ରଣ ମାଧ୍ୟମରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଖଣିଜ ହାସଲ କରିବା । ଏହି ଯୋଜନାର କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ୨୦୨୫-୨୬ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରୁ ୨୦୩୦-୩୧ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଛଅ ବର୍ଷ ଧରି ରହିବ । ଯୋଗ୍ୟ ଫିଡଷ୍ଟକ୍ ହେଉଛି ଇ-ବର୍ଜ୍ୟବସ୍ତୁ, ଲିଥିୟମ ଆୟନ ବ୍ୟାଟେରୀ (ଏଲଆଇବି) ସ୍କ୍ରାପ୍, ଏବଂ ଇ-ବର୍ଜ୍ୟବସ୍ତୁ ଏବଂ ଏଲଆଇବି ସ୍କ୍ରାପ୍ ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ ସ୍କ୍ରାପ୍ ଯଥା ଜୀବନର ଶେଷ ଯାନରେ କ୍ୟାଟାଲିଟିକ୍ କନଭର୍ଟର । ଆଶା କରାଯାଉଥିବା ହିତାଧିକାରୀ ବଡ଼, ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ରିସାଇକ୍ଲର ଏବଂ ଛୋଟ, ନୂତନ ରିସାଇକ୍ଲର (ଷ୍ଟାର୍ଟ-ଅପ୍ ସମେତ) ହେବେ, ଯେଉଁମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଯୋଜନାର ଏକ ତୃତୀୟାଂଶ ବ୍ୟୟ ଅଟକଳ ରଖାଯାଇଛି । ଏହି ଯୋଜନା ନୂତନ ୟୁନିଟରେ ନିବେଶ ସହିତ କ୍ଷମତା / ଆଧୁନିକୀକରଣ ଏବଂ ବର୍ତ୍ତମାନର ୟୁନିଟର ବିବିଧତା ପାଇଁ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ ହେବ। ଏହି ଯୋଜନା ପୁନଃଚକ୍ରଣ ମୂଲ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳ ଲାଗି ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ପ୍ରଦାନ କରିବ ଯାହା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥର ପ୍ରକୃତ ଉତ୍ତୋଳନ ସହ ଜଡିତ ଏବଂ କେବଳ ବ୍ଲାକ୍ ମାସ୍ ଉତ୍ପାଦନ ସହ ଜଡିତ ମୂଲ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳ ନୁହେଁ । ଯୋଜନା ଅନ୍ତର୍ଗତ ପ୍ରୋତ୍ସାହନରେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟସୀମା ମଧ୍ୟରେ ଉତ୍ପାଦନ ଆରମ୍ଭ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ଲାଣ୍ଟ ଏବଂ ଯନ୍ତ୍ରପାତି, ଉପକରଣ ଏବଂ ସମ୍ପୃକ୍ତ ଉପଯୋଗିତା ଉପରେ ୨୦% କ୍ୟାପେକ୍ସ ସବସିଡି ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହେବ । ଏହାପରେ କମ୍ ସବସିଡି ମିଳିବ। ଓପେକ୍ସ ସବସିଡି ମୂଳ ବର୍ଷ (୨୦୨୫-୨୬ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ)କୁ ଆଧାର କରି ବର୍ଦ୍ଧିତ ବିକ୍ରୟ ଉପରେ ଏକ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ହେବ । ଅର୍ଥାତ୍ ୨ୟ ବର୍ଷରେ ଯୋଗ୍ୟ ଓପେକ୍ସ ସବସିଡିର ୪୦% ଏବଂ ୨୦୨୬-୨୭ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରୁ ୨୦୩୦-୩୧ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ ପର୍ୟ୍ୟନ୍ତ ପଞ୍ଚମ ବର୍ଷରେ ବାକି ୬୦% ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସୀମା ବୃଦ୍ଧି ବିକ୍ରୟ ହାସଲ ଉପରେ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଦିଆଯିବ । ଅଧିକ ସଂଖ୍ୟକ ହିତାଧିକାରୀ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ, ପ୍ରତି ସଂସ୍ଥାର ମୋଟ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ (କ୍ୟାପେକ୍ସ ଏବଂ ଓପେକ୍ସ ସବସିଡି) ବୃହତ ସଂସ୍ଥା ପାଇଁ ୫୦ କୋଟି ଟଙ୍କା ଏବଂ ଛୋଟ ସଂସ୍ଥା ପାଇଁ ୨୫ କୋଟି ଟଙ୍କା ପର୍ୟ୍ୟନ୍ତ ସୀମା ରହିବ । ଏହା ମଧ୍ୟରେ ଓପେକ୍ସ ସବସିଡି ପାଇଁ ଯଥାକ୍ରମେ ୧୦ କୋଟି ଏବଂ ୫ କୋଟି ଟଙ୍କା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସୀମା ରହିବ । ପ୍ରମୁଖ ଫଳାଫଳ ଦୃଷ୍ଟିରୁ, ଏହି ଯୋଜନା ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଅତିକମରେ ୨୭୦ କିଲୋ ଟନ୍ ବାର୍ଷିକ ପୁନଃଚକ୍ରଣ କ୍ଷମତା ବିକଶିତ କରିବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି । ଫଳସ୍ୱରୂପ ବାର୍ଷିକ ପ୍ରାୟ ୪୦ କିଲୋ ଟନ୍ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଖଣିଜ ଉତ୍ପାଦନ ହେବ । ଏଥିସହିତ ୮ ହଜାର କୋଟି ଟଙ୍କାର ନିବେଶ ଆସିବ ଏବଂ ପାଖାପାଖି ୭୦ ହଜାର ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଏବଂ ପରୋକ୍ଷ ନିଯୁକ୍ତି ସୃଷ୍ଟି ହେବ । ଯୋଜନା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ ବୈଠକ, ସେମିନାର ଅଧିବେଶନ ଇତ୍ୟାଦି ମାଧ୍ୟମରେ ଶିଳ୍ପ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଅଂଶୀଦାରମାନଙ୍କ ସହିତ ଅନେକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ବିଚାରବିମର୍ଶ ସମ୍ପାଦନ କରାଯାଇଛି ।