- ରେକର୍ଡ ସଂଖ୍ୟକ ଭକ୍ତଙ୍କ ସମାଗରମର ସାକ୍ଷୀ ମହାକୁମ୍ଭ ୨୦୨୫
ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ, (ପିଆଇବି) : ଫେବୃଆରୀ ୧୧, ୨୦୨୫ ସୁଦ୍ଧା ୪୫ କୋଟି ଭକ୍ତ ମହାକୁମ୍ଭ ସ୍ନାନ ରୀତିନୀତିରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରି ଇତିହାସରେ ସବୁଠାରୁ ବଡ ଧାର୍ମିକ ସମାବେଶରେ ସାମିଲ ହୋଇଛନ୍ତି । ୪୫ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ଭକ୍ତଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୪୫ କୋଟିରେ ପହଞ୍ଚିବ ବୋଲି ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଆଶା କରିଥିଲେ କିନ୍ତୁ ଏହି ସଂଖ୍ୟା ଏକ ମାସ ମଧ୍ୟରେ ହାସଲ ହୋଇସାରିଛି, ଏବଂ ୧୫ ଦିନ ବାକି ଅଛି । ଏହାର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ମହତ୍ୱ, ମହାନ୍ ରୀତିନୀତି ଏବଂ ଅତ୍ୟାଧୁନିକ ବୈଷୟିକ ହସ୍ତକ୍ଷେପ ସହିତ ଏହି କୁମ୍ଭ ମେଳା ଭିଡ଼ ପରିଚାଳନା, ପରିମଳ ଏବଂ ଡିଜିଟାଲ୍ ସୁବିଧା ସୁଯୋଗର ନୂତନ ମାନଦଣ୍ଡ ସ୍ଥିର କରିଛି ।
ପରିଦର୍ଶକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୪୫ କୋଟି ଅତିକ୍ରମ କରିଥିବାରୁ ଭିଡ଼ ପରିଚାଳନା ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଧ୍ୟାନ ଦିଆଯାଇଛି । ପରବର୍ତ୍ତୀ ଅମୃତ ସ୍ନାନ ହେଉଛି ଫେବୃଆରୀ ୧୨, ୨୦୨୫ ରେ, ମାଘ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ସ୍ନାନ, ଯାହା ଗୁରୁ ବୃହସ୍ପତିଙ୍କ ପୂଜାପାଠ ଏବଂ ହିନ୍ଦୁ ଦେବତା ଗନ୍ଧର୍ଭ ଆକାଶରୁ ପବିତ୍ର ସଙ୍ଗମକୁ ଓହ୍ଲାଇଥିବାର ବିଶ୍ୱାସ ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ । ମାଘ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ସ୍ନାନ ସମୟରେ ବହୁ ସଂଖ୍ୟାରେ ଉପସ୍ଥିତ ଜନତାଙ୍କ ପରିଚାଳନାକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଫେବୃଆରୀ ୧୧, ୨୦୨୫ ସକାଳ ଠାରୁ ମେଳା ଅଞ୍ଚଳକୁ ଏକ ‘ଯାନବାହନ ଚଳାଚଳ ନିଷିଦ୍ଧ ଜୋନ୍’ ଭାବରେ ଘୋଷଣା କରିଛନ୍ତି, ଯେଉଁଥିରେ କେବଳ ଜରୁରୀ ଏବଂ ଜରୁରୀକାଳୀନ ସେବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଆଯାଇଛି ।
ଭାରତୀୟ ରେଳବାଇ ମଧ୍ୟ ମହା କୁମ୍ଭ ୨୦୨୫ ଜନତାଙ୍କୁ ପରିବହନ ପାଇଁ ପୂର୍ଣ୍ଣ କ୍ଷମତାର ସହ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି । ଫେବୃଆରୀ ୯ ରେ, ପ୍ରାୟ ୩୩୦ଟି ଟ୍ରେନ୍ ୧୨.୫ ଲକ୍ଷ ତୀର୍ଥଯାତ୍ରୀ ପରିବହନ କରିଥିଲା ଏବଂ ଫେବୃଆରୀ ୧୦ରେ ଅପରାହ୍ନ ୩ଟା ସୁଦ୍ଧା ଆଉ ୧୩୦ଟି ଟ୍ରେନ୍ ଯାତ୍ରା କରିଥିଲା । ଫେବୃଆରୀ ୧୨, ୨୦୨୫ ରେ ଆଗାମୀ ଅମୃତ ସ୍ନାନଙ୍କ ପ୍ରସ୍ତୁତି ଅଧିକାରୀ ତଥା କେନ୍ଦ୍ର ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସମୀକ୍ଷା କରାଯାଇଥିଲା । ପ୍ରୟାଗରାଜ ଜଙ୍କସନ ସମେତ ସମସ୍ତ ଆଠଟି ଷ୍ଟେସନ୍ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ଥିବାବେଳେ ଯାତ୍ରୀ ପରିଚାଳନା ପାଇଁ ପ୍ରମୁଖ ସ୍ନାନ ତାରିଖରେ ପ୍ରୟାଗରାଜ ସଙ୍ଗମ ଷ୍ଟେସନ ସାମୟିକ ଭାବେ ବନ୍ଦ ରହିଛି ।
ରାଜ୍ୟ ସରକାର ବିଭିନ୍ନ ଏଜେନ୍ସିର ସହଯୋଗରେ ବହୁ ସ୍ତରୀୟ ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ମନିଟରିଂ ସିଷ୍ଟମ ଲାଗୁ କରିଥିଲେ । ଏଆଇ ଚାଳିତ ସିସିଟିଭି କ୍ୟାମେରା, ଡ୍ରୋନ୍ ସିସିଟିଭି ଏବଂ ରିଅଲ୍ ଟାଇମ୍ ଆନାଲିଟିକ୍ସର ଏକ ନେଟୱାର୍କ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କ୍ଷେତ୍ରଗୁଡିକରେ ତୀର୍ଥଯାତ୍ରୀଙ୍କ ନିରାପଦ ଗତିକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରୁଛି । ସ୍ନାନ ଘାଟକୁ ପ୍ରବେଶକୁ ସରଳ କରିବା ପାଇଁ ଅତ୍ୟଧିକ ଭିଡ ହ୍ରାସ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରଶାସନ ଏକ ଡିଜିଟାଲ୍ ଟୋକନ୍ ସିଷ୍ଟମ୍ ମଧ୍ୟ ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରିଛି । କୁମ୍ଭ ଏକ ଅନ୍ତର୍ଭୂକ୍ତ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଅଭିଜ୍ଞତା ହୋଇଥିବାର ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବାଲାଗି ବରିଷ୍ଠ ନାଗରିକ ଏବଂ ଭିନ୍ନକ୍ଷମ ଭକ୍ତମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଥିଲା ।
ମହା କୁମ୍ଭ ୨୦୨୫ ର ଏତିହାସିକ ମହତ୍ତ୍ୱରେ ସାମିଲ ହୋଇ ଭାରତର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଶ୍ରୀମତୀ ଦ୍ରୌପଦୀ ମୁର୍ମୁ ଫେବୃଆରୀ ୧୦, ୨୦୨୫ରେ ଏହି ଧାର୍ମିକ ଉତ୍ସବରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ପ୍ରମୁଖ ଧାର୍ମିକ ସ୍ଥାନଗୁଡିକରେ ମଧ୍ୟ ଶ୍ରଦ୍ଧାଞ୍ଜଳି ଅର୍ପଣ କରିଥିଲେ ଏବଂ ସାଧୁ ଓ ଭକ୍ତମାନଙ୍କ ସହ କଥାବାର୍ତ୍ତା କରିଥିଲେ । ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ମୁର୍ମୁଙ୍କ ବ୍ୟତୀତ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ, ଗୃହମନ୍ତ୍ରୀ ଅମିତ ଶାହ, ପ୍ରତିରକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରୀ ରାଜନାଥ ସିଂଙ୍କ ସମେତ ଅନେକ କେନ୍ଦ୍ର ମନ୍ତ୍ରୀ, ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଏବଂ ରାଜ୍ୟପାଳ ମଧ୍ୟ ସଙ୍ଗମରେ ପବିତ୍ର ବୁଡ଼ ପକାଇଛନ୍ତି । ଧାର୍ମିକ ରୀତିନୀତି ଏବଂ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ସହ ଜଡିତ ବଲିଉଡର ସେଲିବ୍ରିଟି ଏବଂ ଭାରତୀୟ କ୍ରୀଡାବିତ୍ମାନେ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କର ଉପସ୍ଥିତିକୁ ଜାହିର କରିଛନ୍ତି । ସମ୍ମାନିତ ସାଧୁ ତଥା ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ମୁଖ୍ୟଙ୍କ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ପବିତ୍ରତା ଏବଂ ମହାନତାକୁ ଆହୁରି ବଢାଇ ଦେଇଛି ।
କାଳ୍ପଭାସ, ଉପବାସ ଏବଂ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଅନୁଶାସନ, ମହା କୁମ୍ଭ ସମୟରେ ଗଭୀର ମହତ୍ତ୍ୱ ରଖେ । ଚଳିତ ବର୍ଷ, ୧୦ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ଭକ୍ତ ତ୍ରିବେଣୀ ସଙ୍ଗମରେ କଳ୍ପଭାସ ପାଳନ କରିଥିଲେ, ଯାହା ମାଘ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ଉପରେ ଶେଷ ପବିତ୍ର ବୁଡ଼ ପକାଇବା, ପୂଜନ ଏବଂ ଦାନ ସହିତ ସମାପ୍ତ ହୋଇଥିଲା । ପରମ୍ପରା ଅନୁଯାୟୀ, କଳ୍ପଭାସିମାନେ ସତ୍ୟନାରାୟଣ କଥା, ଯଜ୍ଞ ପୂଜା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ତିର୍ଥପୁରୋହିତମାନଙ୍କୁ ଦାନ ପ୍ରଦାନ କରିବେ । କାଳ୍ପଭାସ ଆରମ୍ଭରେ ବୁଣାଯାଇଥିବା ଯଅ ଗଙ୍ଗାରେ ଭସାଯାଏ ଏବଂ ତୁଳସୀ ଗଛକୁ ଇଶ୍ୱରଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦ ଭାବରେ ଘରକୁ ନିଆଯାଏ । ବାର ବର୍ଷର କଳ୍ପଭାସ୍ ଚକ୍ର ମହା କୁମ୍ବରେ ଶେଷ ହୁଏ, ଏବଂ ପରେ ସେମାନଙ୍କ ଗ୍ରାମରେ ଏକ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଭୋଜି ଦିଆଯାଇଥାଏ । ସାତ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ତୀର୍ଥଯାତ୍ରୀ ବ୍ୟାପକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବା ମାଧ୍ୟମରେ ଚିକିତ୍ସା ସେବା ପାଇଛନ୍ତି । ଏଥିରେ ୨୩ଟି ଆଲୋପାଥିକ ଡାକ୍ତରଖାନାରେ ୪.୫ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କ ଚିକିତ୍ସା, ୩.୭୧ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ପାଥୋଲୋଜି ପରୀକ୍ଷା ଏବଂ ୩୮୦୦ ଛୋଟ ଏବଂ୧୨ଟି ପ୍ରମୁଖ ସଫଳ ଅସ୍ତ୍ରୋପଚାରର କରାଯାଇଛି । ଏଥିସହ, ୨୦ ଆୟୁଷ ଡାକ୍ତରଖାନା ୨.୧୮ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ତୀର୍ଥଯାତ୍ରୀଙ୍କୁ ଆୟୁର୍ବେଦ, ହୋମିଓପାଥି ଏବଂ ନେଚରପାଥି ଚିକିତ୍ସା ଯୋଗାଇ ଦେଇଛି । ଏମସ୍ ଦିଲ୍ଲୀ, ଆଏମଏସ ବିଏଚୟୁ ଏବଂ କାନାଡା, ଜର୍ମାନୀ ଏବଂ ଋଷର ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ଏକୀକରଣ ବିଶ୍ୱ ସ୍ତରୀୟ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବାକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିଛି । ପଞ୍ଚକର୍ମ, ଯୋଗ ଥେରାପି ଏବଂ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଚେତନତା ସାମଗ୍ରୀର ବଣ୍ଟନ ପରି ସେବାଗୁଡିକ ଭଲ ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଛି, ଯାହା ଉପସ୍ଥିତ ଲୋକଙ୍କ ସାମଗ୍ରିକ ସୁସ୍ଥତାକୁ ବଢାଇଥାଏ । କୁମ୍ଭ ମେଳାକୁ ପରିଷ୍କାର ପରିଚ୍ଛନ୍ନ କରିବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖି କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ ଏକ ବର୍ଜ୍ୟବସ୍ତୁ ପରିଚାଳନା ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିଛନ୍ତି । ୨୨,୦୦୦ରୁ ଅଧିକ ପରିମଳ କର୍ମଚାରୀ ନିୟୋଜିତ ହୋଇଛନ୍ତି, ଯେପରି ପରିସର ପରିସ୍କାର ରହିବ । ମହାନଦୀ ଜଳକୁ ପରିଷ୍କାର ଏବଂ ପବିତ୍ର ବୁଡ଼ ପକାଇବା ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ରଖିବା ପାଇଁ ଏକ ବୃହତ ଜଳ ବିଶୋଧନ ପଦକ୍ଷେପ ମଧ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଯାଇଛି । ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ଉପରେ ନିଷେଧାଦେଶ ଏବଂ ବାୟୋଡିଗ୍ରେଡେବଲ୍ କଟଲିରି ବ୍ୟବହାର କରିବା ଭଳି ପରିବେଶ ଅନୁକୂଳ ଅଭ୍ୟାସକୁ କଡାକଡି ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଯାଇଛି । କୁମ୍ଭ ପଡିଆରେ ହଜାର ହଜାର ବାୟୋ-ଟଏଲେଟ୍ ଏବଂ ସ୍ୱୟଂଚାଳିତ ଆବର୍ଜନା ନିଷ୍କାସନ ୟୁନିଟ୍ ସ୍ଥାପନ କରିବାରେ ସ୍ୱଚ୍ଛ ଭାରତ ମିଶନର ପ୍ରଭାବ ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇଛି । ସମଗ୍ର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ, ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ନୃତ୍ୟ ପ୍ରଦର୍ଶନ, ଲୋକ ସଂଗୀତ, ଏବଂ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ବକ୍ତବ୍ୟ ବିଶିଷ୍ଟ ସାଂସ୍କୃତିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମଗୁଡ଼ିକ କେନ୍ଦ୍ର ମଞ୍ଚକୁ ନେଇ ଭକ୍ତ ଏବଂ ପରିଦର୍ଶକଙ୍କୁ ଆକର୍ଷିତ କରିଛି । ପଦ୍ମ ପୁରସ୍କାର ପ୍ରାପ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତି ତଥା ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟରୁ ଲୋକଗୋଷ୍ଠୀ ସମେତ ପ୍ରଖ୍ୟାତ କଳାକାରମାନେ କଥକ, ଭାରତନାଟ୍ୟମ୍ ମାଧ୍ୟମରେ ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ ପରମ୍ପରା ଏବଂ ଲାଭାନି ଏବଂ ବିହୁ ପରି ପାରମ୍ପାରିକ ଲୋକ ନୃତ୍ୟ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରନ୍ତି । କୁମ୍ଭ ମେଳା ମଧ୍ୟ ବିଭିନ୍ନ ସାହିତ୍ୟିକ ସମାବେଶର ଆୟୋଜନ କରୁଛି, ଯେଉଁଠାରେ ପଣ୍ଡିତମାନେ ପ୍ରାଚୀନ ଶାସ୍ତ୍ର, ବୈଦିକ ଦର୍ଶନ ଏବଂ ସମକାଳୀନ ଧର୍ମର ପ୍ରାସଙ୍ଗିକତା ଉପରେ ଆଲୋଚନା କରନ୍ତି । କାରିଗରମାନେ ହସ୍ତଶିଳ୍ପ, ହସ୍ତତନ୍ତ ଉତ୍ପାଦ ଏବଂ ଧାର୍ମିକ କଳାକୃତି ପ୍ରଦର୍ଶନ କରୁଥିବା ଷ୍ଟଲ ସ୍ଥାପନ କରି ମେଳାକୁ ଏକ ସାଂସ୍କୃତିକ ସମ୍ମିଳନୀରେ ପରିଣତ କରିଥିଲେ ।
ମହା କୁମ୍ଭ ୨୦୨୫ କେବଳ ଧାର୍ମିକ ସମାବେଶ ନୁହେଁ; ଏହା ଯତ୍ନଶୀଳ ଯୋଜନା, ସାଂସ୍କୃତିକ ସଂରକ୍ଷଣ ଏବଂ ବୈଷୟିକ ଉଦ୍ଭାବନର ଏକ ସ୍ମରଣୀୟ ଉଦାହରଣ । ୪୫ କୋଟିରୁ ଅଧିକ ଭକ୍ତ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିସାରିଛନ୍ତି ଏବଂ ଏହାର ସମାପ୍ତି ପୂର୍ବରୁ ଅଧିକ ଆଶା କରାଯାଉଥିଲା, ଏହି କୁମ୍ବ ଭାରତର ପରମ୍ପରାକୁ ଆଧୁନିକତା ସହିତ ମିଶ୍ରଣ କରିବାର କ୍ଷମତାର ପ୍ରମାଣ ଅଟେ, ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ସମୃଦ୍ଧ ଏବଂ ନିରବିହୀନ ଅଭିଜ୍ଞତା ନିଶ୍ଚିତ କରେ ।