ଡେ଼ଲାଙ୍ଗ, (ଦିଲ୍ଲୀପ କୁମାର ଧାଉଡ଼ିଆ) : ପ୍ରତିବର୍ଷ ଅଗଷ୍ଟ ୧୪ରେ “ବିଶ୍ୱ ଝିଟିପିଟି ଦିବସ” ପାଳନ କରାଯାଏ । ଏହି ଦିନଟି ଆମକୁ ଝିଟିପିଟି ବିଷୟରେ ଅଧିକ ଜାଣିବାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରେ । ଝିଟିପିଟି ଜାତୀୟ ପ୍ରାଣୀ ସରିସୃପ ଶ୍ରେଣୀରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଏକ ଗୋଷ୍ଠୀ ଅଟନ୍ତି । ଏମାନଙ୍କର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟଗୁଡିକ ହେଲା ଲମ୍ବା ଶରୀର ଏବଂ ଲାଞ୍ଜ, ଚାରୋଟି ଗୋଡ ଏବଂ ଚକ୍ଷୁ ଚଳନଶୀଳ । ଅଧିକାଂଶ ଝିଟିପିଟି ଅଣ୍ଡା ଦେଇଥାନ୍ତି । ତଥାପି, ଏପରି କିଛି ଝିଟିପିଟି ଅଛନ୍ତି ଯେଉଁମାନେ ଛୁଆ ଜନ୍ମ ଦିଅନ୍ତି । ବିଶ୍ଵରେ ଆଣ୍ଟାର୍କଟିକା ବ୍ୟତୀତ ସବୁଠାରେ ପ୍ରାୟ ୬,୦୦୦ ଜାତିର ଝିଟିପିଟି ଅଛନ୍ତି । ଅଧିକାଂଶ ପ୍ରକାରର ଝିଟିପିଟି ସେମାନଙ୍କ ଖାଦ୍ୟରୁ ଜଳ ଅବଶୋଷଣ କରନ୍ତି । ସେମାନେ ଶୀତଳ ରକ୍ତ ବିଶିଷ୍ଟ, ଅର୍ଥାତ୍ ସେମାନେ ବଞ୍ଚିବା ପାଇଁ ସୂର୍ଯ୍ୟକିରଣ ଆବଶ୍ୟକ କରନ୍ତି । ଝିଟିପିଟି ଖାଦ୍ୟରେ ବିଭିନ୍ନ ଉଦ୍ଭିଦ, କୀଟ ଏବଂ ଛୋଟ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କର ଅଣ୍ଡା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ଝିଟିପିଟି ବର୍ଗର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରାଣୀଙ୍କ ଆକାର ଦୁଇ ଇଞ୍ଚରୁ ଏକାଦଶ ଫୁଟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଲମ୍ବା ବିଶିଷ୍ଟ ଅଟେ । ଝିଟିପିଟିର ଲାଞ୍ଜ ପୁନଃ ନିର୍ମାଣ ହୁଏ, ଅର୍ଥାତ୍ ଯଦି ଏହା ଛିଣ୍ଡିଯାଏ ତେବେ ପୁଣି ଜାତ ହୁଏ । ଏମାନେ ରଙ୍ଗ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିପାରନ୍ତି । ନିଜକୁ ରକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ, ଝିଟିପିଟିର ଅନେକ ଭିନ୍ନ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ପ୍ରଣାଳୀ ଅଛି । ବିପଦରୁ ରକ୍ଷା ପାଇବା ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ କେତେକ ଅତି ଶୀଘ୍ର ଦୌଡ଼ି ପାରନ୍ତି । ଅନ୍ୟମାନେ ଶତ୍ରୁ ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଲେ ନିଜକୁ ବଡ଼ ଆକାରର କରି ଦେଖାଇ ପାରନ୍ତି । କେତେକ ଝିଟିପିଟିରେ ବିଷ ଥାଏ । କୋମୋଡୋ ଡ୍ରାଗନର ବିଷ ଏତେ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଯେ ଏହା ମଣିଷକୁ ମାରିପାରେ । କୋମୋଡୋ ଡ୍ରାଗନକୁ ଦୁନିଆର ସବୁଠାରୁ ବିପଜ୍ଜନକ ଝିଟିପିଟି ବିବେଚନା କରାଯାଏ । ଇଣ୍ଡୋନେସିଆର କୋମୋଡୋ ଦ୍ୱୀପରେ ଏହି ବୃହତ୍ ଝିଟିପିଟି ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ଅନେକ ଲୋକ ଅଛନ୍ତି ଯେଉଁମାନେ ଏମାନଙ୍କୁ ଗୃହପାଳିତ ପ୍ରାଣୀ ଭାବରେ ରଖନ୍ତି । ବାସ୍ତବରେ, ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ରରେ ୯ ନିୟୁତରୁ ଅଧିକ ଲୋକ ଗୃହପାଳିତ ପ୍ରାଣୀ ଭାବରେ ଝିଟିପିଟି ପୋଷନ୍ତି । କୀଟ ପତଙ୍ଗ ପରି ଛୋଟ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କର ସଂଖ୍ୟାକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରି ସେମାନେ ପ୍ରାକୃତିକ ପରିସଂସ୍ଥା ବା ଇକୋସିଷ୍ଟମରେ ଏକ ଆକାଂକ୍ଷିତ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି । ବଗିଚା ଝିଟିପିଟି କାଲୋଟସ୍ ଭର୍ସିକଲର୍, ମାନବ ବାସସ୍ଥାନ ନିକଟରେ ଥିବା ବୁଦା ପଡିଆ ମଧ୍ୟରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ । ସାଧାରଣ ଘରର ଝିଟିପିଟି ହେଉଛି ଗେକୋ (ହେମିଡାକ୍ଟାଇଲସ୍ ଫ୍ରେନାଟସ୍) । ଏହା ଏସୀୟ ହାଉସ୍ ଗେକୋ ଭାବରେ ମଧ୍ୟ ଜଣାଶୁଣା । ଏସିଆନ୍ ୱାଟର ମନିଟର (ବାରାଣସ ସାଲଭେଟର) ଲିଜାର୍ଡ ବା ପାଣି ଗୋଧି ଆକାରରେ ବଡ଼, ଏହା ଦକ୍ଷିଣ ଏବଂ ଦକ୍ଷିଣ ପୂର୍ବ ଏସିଆରେ ମିଳନ୍ତି । ଝିଟିପିଟିର ଉପସ୍ଥିତି ଘର ପାଇଁ ସୁଖ ଏବଂ ସମୃଦ୍ଧତାକୁ ସୂଚିତ କରେ ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ବର୍ଷ ପାଇଁ କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ, ପୂର୍ବ-ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ବିଷୟବସ୍ତୁ ନ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ, ସାଧାରଣତଃ ଏହି ଦିନଟି ଝିଟିପିଟି ବିଷୟରେ ସଚେତନତା ବୃଦ୍ଧି, ପରିବେଶରେ ସେମାନଙ୍କର ଗୁରୁତ୍ୱ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ସଂରକ୍ଷଣର ଆବଶ୍ୟକତା ଉପରେ ଧ୍ୟାନ କେନ୍ଦ୍ରିତ କରିଥାଏ । ବିଭିନ୍ନ ସଂଗଠନ ଏବଂ ଅଭୟାରଣ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରାୟତଃ ଏହି ଦିନଟିକୁ ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ଝିଟିପିଟି ଯତ୍ନ ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷା ଦେବା ଏବଂ ପ୍ରାକୃତିକ ଆବାସସ୍ଥାନ କ୍ଷତି ଭଳି ସେମାନେ ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଥିବା ବିପଦକୁ ଲୋକଲୋଚନକୁ ଆଣିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି । ଏହି ଦିନଟି ଏହି ଆକର୍ଷଣୀୟ ସରୀସୃପଙ୍କୁ ପ୍ରଶଂସା କରିବା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ବିଷୟରେ ଜାଣିବାର ଏକ ସୁଯୋଗ । ଏହା କୀଟ ନିୟନ୍ତ୍ରକ ଏବଂ ଖାଦ୍ୟ ଉତ୍ସ ଭାବରେ ଝିଟିପିଟିର ଗୁରୁତ୍ୱ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେବା ଏବଂ ସେମାନେ ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଥିବା ବିପଦକୁ ସ୍ୱୀକାର କରିବାର ସମୟ । “ଝିଟିପିଟି ଜଣେ ମଡେଲ ପାଇଁ ଏକ ଉପଯୁକ୍ତ ପୋଷା ପ୍ରାଣୀ । ଏହି ପ୍ରାଣୀଙ୍କୁ କେବଳ ପନ୍ଦର ଦିନରେ ଥରେ ଖାଇବାକୁ ଦେବା ଆବଶ୍ୟକ ।
